زندگی های نادیده

نگاهی به فیلم هفت فیلمساز نابینا

شکل سهل تجربه محمد شیروانی در این اثر ، ممکن است داوری آن را ساده بنمایاند . بهتر است معیارهای زیبایی شناختی مان از فیلم مستند را در مواجه با این ایده دیجیتال کنار بگذاریم . این اثر رها و آزاد و تجربی شیروانی که شاید واکنشی باشد به فشار ساختار روایی و میزانسن حساب شده ای که او سعی کرد در فیلم مستند قبلی اش (رییس جمهور میرقنبر) سوار کارش کند ، یکی از تجربه های دیدنی این روزهای دیجیتال در ایران است . شیروانی فیلمسازی با روحیه تجربه گراست که معتقدم پس زمینه اش در نقاشی به این دید او یاری رسانده . ریسک کنار گذاشتن تجربه فیلم های قبلی او که عمدتا داستانی بوده اند ، در این مستند آن چیزی را باعث شده که روح اصلی اثر را شکل داده . هفت زندگی از هفت زن نابینا در کنار هم ، امکان مقایسه غریبی را به دست می دهد که بدون دوربین دیجیتال و آزادی های فنی و سبکی آن ناممکن بنظر می رسد . هرچند در چنین قالبی ، ایده و طراحی کلی است که همه چیز را به دنبال خودش می کشد و گرچه مشخص است که شیروانی نیز در بعضی از قابها و میزانسن ها دخالت دارد اما نوع حضور ساده و بی پیرایه شخصیتها و آنگونه که میل دارند دیده شوند ( بیان شوند ) باعث می شود بپذیریم که شخصیتهای مستندش را کارگردان اثر بنامیم . بعد از دیدن چنین فیلمهایی ، سوالهای بسیاری در مورد پدیده دیجیتال به ذهن می رسد و ممکن است ما را بر سر این داوری نه چندان جدید بکشاند که آیا هر کسی و در هر کجا می تواند با استفاده از این ابزار فیلمساز خطاب شود ؟ آیا مستندهای آینده و آینده مستند سازی مسیرشان از قالبهایی نظیر این فیلم خواهد گذشت ؟ من عقیده دارم این سوالها را هنگام تماشای فیلم کنار بگذاریم و از این تکنولوژی ممنون باشیم که معجزات زندگی روزمره شخصیت های به ظاهر غیر نمایشی را نمایشی می کند و ابزار بیان صداهای ناشنیدنی است . اپیزود منتخب من از این فیلم، اپیزود " مسیر زندگی " است . لذتی که در تماشای شیوه بیانگری بی پیرایه و صادقانه این زن و شوهر وجود دارد همچون تکه زمینی سبز در دل کویر خشک و خشن تصاویر غیر واقعی دور و بر ماست . تلوزیون ایران می تواند از این تجربه ها بهره بگیرد و به فرهنگی بیاندیشد که تصاویر بشدت کنترل شده اش ایجاد می کند.گرچه این سینما می رود تا اهلی ترمان کند (محدودیت در بیان ، بودجه و ...) اما برای شیروانی آرزو دارم که جرات در جسارت ورزی را در خود زنده نگاه دارد ... خب حالا چه فیلمی ببینیم که گرممان کند ؟

تیر هشتاد و هفت